Jakie są wskazania do wykonania gastroskopii?
Gastroskopia jest zlecana przez lekarza, jeżeli podejrzewa on chorobę w górnym odcinku przewodu pokarmowego. Główne wskazania do wykonania gastroskopii to:
1. Objawy niepokojące w zakresie górnego odcinka przewodu pokarmowego: bóle nadbrzusza, dysfagia (trudności w połykaniu), nudności po jedzeniu, utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny, wymioty, nagły spadek apetytu.
2. Krwawienie z przewodu pokarmowego: w przypadku obecności ciemnego stolca (tzw. smolisty stolec) ale także świeżej krwi w kale lub wymiotów krwistych – często jest to stan nagły a gastroskopia staje się procedurą ratującą życie.
3. Dyspepsja: częste występowanie bólu lub dyskomfortu w obrębie górnego brzucha, zgaga, uczucie pełności, nudności, wymioty czy niestrawność, niepoddające się standardowemu leczeniu gastrologicznemu.
4. Badanie kontrolne, monitorowanie leczenia: po leczeniu schorzeń w zakresie górnego odcinka przewodu pokarmowego
Jak przygotować się do badania gastroskopii?
Wykonanie gastroskopii nie wymaga specjalnego przygotowania, chyba że wykonywane jest w znieczuleniu ogólnym. Badanie wykonuje się na czczo, co najmniej po 6h od ostatniego posiłku.
1. Poinformuj lekarza: przed badaniem gastroskopii ważne jest, aby omówić z lekarzem endoskopistą przyczyny, cele badania. Dotychczasowy przebieg choroby, zażywane aktualnie leki.
2. Ogranicz spożywanie pokarmów i płynów: przed badaniem należy:
- na 8 godzin przed badaniem nie jeść
- na 2 godziny przed badaniem nie pić
- w dniu wykonania badania unikać palenia papierosów i żucia gumy
- w dniu badania zażyć wszystkie leki przyjmowane na stałe
- unikać przyjmowania leków zaburzających krzepliwość krwi – szczegóły ustal z lekarzem zlecającym badanie
3. Znieczulenie gardła: lekarz może zalecić zastosowanie miejscowego środka znieczulającego gardło przed procedurą, aby zmniejszyć dyskomfort i złagodzić odruch wymiotny. Najczęściej jest to lek w formie sprayu lub żelu.
4. Osoba towarzysząca: zalecamy, aby na badanie przyjść z osobą towarzyszącą.
Jakie są przeciwskazania do wykonania gastroskopii?
W praktyce istnieją tylko 2 bezwzględne przeciwwskazania do wykonania gastroskopii – brak zgody pacjenta oraz sytuacja, w której ryzyko wykonania gastroskopii przewyższa jej korzyści. Zgoda na badanie zależy wyłącznie od pacjenta lub jego opiekuna prawnego. Korzyści i ryzyko zabiegu zawsze ocenia lekarz kierujący/ wykonujący badanie.
Przeciwwskazania względne, które można wyeliminować, aby przeprowadzić badanie w sposób bezpieczny to: niewłaściwe przygotowanie, brak współpracy podczas badania, zły stan ogólny pacjenta, choroby przebiegające z dusznością, silny lęk przed badaniem, leki przeciwzakrzepowe.
Warto podkreślić, że decyzja o przeprowadzeniu gastroskopii i ocenie przeciwwskazań zawsze należy do lekarza, który bierze pod uwagę indywidualną sytuację każdego pacjenta oraz potencjalne korzyści i ryzyko związane z procedurą. Jeśli istnieją wątpliwości co do możliwości wykonania gastroskopii, warto skonsultować się z lekarzem.
Jak wygląda samo badanie gastroskopowe?
Badanie gastroskopowe przebiega następująco:
1. Przygotowanie pacjenta: pacjent jest informowany o tym jak przebiega badanie, ile czasu potrwa i jakie są jego cele. Lekarz lub pielęgniarka wyjaśni także jak się zachować, aby dolegliwości związane z badaniem były jak najmniej uciążliwe. Podczas badania pacjent trzyma między zębami ustnik, który zabezpiecza przed uszkodzeniem aparatu.
2. Ułożenie pacjenta: podczas badania pacjent leży na lewym boku.
3. Znieczulenie gardła: przed wprowadzeniem endoskopu lekarz zazwyczaj aplikuje miejscowy środek znieczulający gardło (żel lub spray) w celu zmniejszenia dyskomfortu i złagodzenia odruchu wymiotnego.
4. Przebieg badania: podczas wprowadzania endoskopu lekarz bada i ocenia błonę śluzową przewodu pokarmowego, szukając zmian patologicznych. W razie wskazań, lekarz pobiera wycinki do badania histopatologicznego.
Jak długo trwa badanie gastroskopii?
Całe badanie zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu minut, w zależności od celu badania oraz ewentualnych dodatkowych procedur przeprowadzanych podczas gastroskopii.
Jak często powinna być wykonywana gastroskopia?
W Polsce profilaktyczne wykonywanie gastroskopii nie jest zalecane. Badanie gastroskopowe wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów, których obecność wskazuje na konieczność wykonania badania.
Czy są możliwe powikłania po badaniu?
Jak każda procedura medyczna, gastroskopia także jest obarczona się ryzykiem wystąpienia powikłań, chociaż są one stosunkowo rzadkie a samo badanie uważane jest za procedurę bezpieczną. Niektóre z możliwych powikłań to:
1. Krótkotrwałe dolegliwości: po badaniu pacjent może czuć ból gardła, dyskomfort w klatce piersiowej, wzdęcia lub trudności z połykaniem. Te objawy zazwyczaj szybko ustępują.
2. Uszkodzenie błony śluzowej: istnieje ryzyko uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego w wyniku badania. Zazwyczaj jest to niewielkie i goi się samoistnie.
3. Perforacja przewodu pokarmowego: to bardzo rzadkie, ale poważne powikłanie, które polega na przypadkowym przebiciu ściany przewodu pokarmowego podczas badania. Wymaga pilnego leczenia operacyjnego.
4. Krwawienie: możliwe jest przedłużające się krwawienie po pobraniu wycinków. Wymaga ono leczenia endoskopowego.
5. Ryzyko reakcji alergicznych: u niektórych pacjentów mogą wystąpić reakcje alergiczne na stosowane podczas badania środki znieczulające lub kontrastowe.
Ważne jest, aby pacjent omówił z lekarzem wszelkie obawy lub pytania dotyczące możliwych powikłań przed przeprowadzeniem gastroskopii. Pomaga to w zrozumieniu ryzyka i korzyści związanych z procedurą oraz podejmowaniu informowanych decyzji.
Ile kosztuje badania gastroskopii?
W Szpitalu badanie gastroskopii realizowane jest odpłatnie – aktualne ceny dostępne są w Cenniku
FAQ
Czy gastroskopia jest bolesna?
Gastroskopia jest nieprzyjemnym zabiegiem, ale zazwyczaj nie boli ani nie powoduje trudności oddechowych. Aby zmniejszyć dyskomfort pacjenta, tylna ściana gardła jest znieczulana miejscowo. Duży lęk przed badaniem jest wskazaniem do przeprowadzenia go w znieczuleniu ogólnym.
Czego nie wolno robić po gastroskopii?
Po badaniu zalecane jest, aby powstrzymać się od jedzenia i picia przez okres ok. 30-40 minut. Po upływie godziny od zakończenia badania można wrócić do normalnego żywienia i przyjmowania leków, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Jak długo boli żołądek po gastroskopii?
Duże wprowadzenie powietrza do żołądka może wywoływać przejściowe nieprzyjemności, zazwyczaj ustępują one po kilku godzinach.
Jak powstrzymać odruch wymiotny podczas gastroskopii?
Odruch wymiotny jest czymś normalnym, występuje, aby chronić nas przed zachłyśnięciem. Możliwe jest zmniejszenie odruchu wymiotnego poprzez skupienie się na spokojnym, głębokim oddychaniu. Prawidłowy rytm oddechu ułatwia przejście przez badanie pacjentowi i umożliwia dokładniejsze zbadanie przewodu pokarmowego przez lekarza.
