Endoprotezoplastyka stawu biodrowego (NFZ/prywatnie)

Czym jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego?

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego, zwana także endoprotezą biodra, jest częstym zabiegiem wykonywanym na Klinicznym Oddziale Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu w Szpitalu Św. Rafała. W ostatnich latach obserwujemy wzrost liczby pacjentów potrzebujących „wymiany” uszkodzonego stawu biodrowego. Najczęstszym powodem konieczności endoprotezoplastyki stawu biodrowego są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe, które powodują u pacjentów znaczne dolegliwości bólowe. Zmiany te często są także powiązane z istotnym ograniczeniem ruchu, co znacząco obniża jakość ich życia. Choć ten problem dotyka najczęściej osób starszych,  warto zauważyć, że może on również dotyczyć ludzi młodszych, których zmiany zwyrodnieniowe są wynikiem innych schorzeń medycznych.

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego stanowi dla większości pacjentów szansę na wyeliminowanie bólu i powrót do normalnego, aktywnego trybu życia. W naszym szpitalu stosujemy najnowsze metody leczenia, w tym małoinwazyjny dostęp przedni (DAA – Direct Anterior Approach), który charakteryzuje się dostępem międzymięśniowym (bez ich odcinania), jak również mniejszymi cięciami i zwiększa zarówno bezpieczeństwo zabiegu, jak i skraca okres rekonwalescencji. Dzięki temu pacjenci mogą szybciej wrócić do codziennych aktywności po operacji.

Wszczepienie protezy stawu biodrowego może znacznie poprawić jakość życia pacjenta, eliminując ból i przywracając funkcję ruchową stawu biodrowego. Decyzja o wykonaniu endoprotezoplastyki stawu biodrowego powinna być jednak starannie przemyślana i zależeć od indywidualnych czynników, takich jak wiek, stan zdrowia ogólny, aktywność fizyczna oraz oczekiwania pacjenta.

Na czym polega endoprotezoplastyka stawu biodrowego z dostępem przednim?

Małoinwazyjna endoprotezoplastyka stawu biodrowego z dostępem przednim (Direct Anterior Approach – DAA) to technika chirurgiczna, w której proteza stawu biodrowego jest wszczepiana poprzez niewielkie cięcie wykonane z przodu biodra, między mięśniami (bez ich odcinania), co różni się od tradycyjnych metod, gdzie cięcia są wykonywane z boku lub z tyłu biodra z uwalnianiem w trakcie operacji mięśni pośladkowych.

Wykorzystując dostęp przedni w endoprotezoplastyce stawu biodrowego, unikamy konieczności przecinania jakichkolwiek mięśni, co odróżnia tę metodę od dostępu bocznego lub tylnego. Podczas dostępu przedniego przecinamy jedynie skórę oraz powięź, a mięśnie rozchylamy podobnie jak żaluzje, pozwalając sobie na lepszą obserwację obszaru operacyjnego. Po wszczepieniu protezy, mięśnie są zwalniane i wracają do swojego pierwotnego położenia, podobnie jak żaluzje, które są opuszczone i ponownie podniesione. Dzięki temu nie ma potrzeby szycia przeciętych mięśni, co jest typowe dla innych rodzajów dostępów operacyjnych.

Technika ta wymaga specjalistycznej wiedzy i doświadczenia ze strony chirurga, ale może przynieść wiele korzyści dla pacjenta. Oto kilka głównych korzyści małoinwazyjnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego z dostępem przednim:

• Mniejsze uszkodzenie tkanek miękkich – dzięki małym cięciom wykonanym z przodu biodra, technika ta minimalizuje uszkodzenie mięśni i więzadeł wokół stawu biodrowego. Może to przyspieszyć proces gojenia się po operacji i zmniejszyć ryzyko krwotoków.
• Szybszy powrót do aktywności – zwykle pacjenci, którzy przeszli endoprotezoplastykę stawu biodrowego z dostępem przednim, mogą szybciej wrócić do normalnych aktywności, takich jak chodzenie czy wykonywanie prostych czynności dnia codziennego. Mniejsze uszkodzenie tkanek miękkich może skrócić czas rekonwalescencji.
• Lepsze funkcjonowanie stawu biodrowego – w niektórych przypadkach pacjenci zgłaszają lepsze funkcjonowanie stawu biodrowego po endoprotezoplastyce z dostępem przednim, co może wpłynąć na ich ogólną jakość życia i zdolność do wykonywania codziennych czynności.

Wskazania do wykonania zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego

Endoprotezoplastyka stawu biodrowego może być zalecana w przypadku różnych schorzeń stawu biodrowego, do najczęstszych należą:

• Zwyrodnienie stawu biodrowego: zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza) może prowadzić do znacznego uszkodzenia chrząstki stawowej, co objawia się silnym bólem, sztywnością stawu oraz ograniczoną funkcją ruchową.
• Urazy stawu biodrowego, takie jak złamania szyjki kości udowej, mogą prowadzić do uszkodzenia struktur stawowych i wymagać wszczepienia protezy stawu biodrowego w celu przywrócenia funkcji stawu i złagodzenia bólu.
• Zaburzenia reumatyczne: choroby reumatyczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub toczeń rumieniowaty układowy, które mogą prowadzić do znacznego uszkodzenia stawów biodrowych, co może wymagać interwencji chirurgicznej w postaci endoprotezoplastyki.
• Niedokrwienie kości głowy kości udowej: może prowadzić do martwicy kości i zniszczenia stawu biodrowego, co może wymagać wymiany stawu biodrowego, zastępując go protezą.
• Złamania szyjki kości udowej u starszych osób: u osób starszych złamania szyjki kości udowej często prowadzą do uszkodzenia krążka stawowego i wymagają leczenia chirurgicznego w postaci endoprotezoplastyki.
• Dysplazja stawu biodrowego: wrodzone wady anatomiczne stawu biodrowego, takie jak dysplazja stawu biodrowego, mogą prowadzić do przyspieszonego zużycia stawu i wymagają interwencji chirurgicznej w postaci endoprotezoplastyki.

Endoprotezoplastyka biodra – przeciwwskazania

Przeciwwskazania bezwzględne:

• słaba ogólna kondycja pacjenta, która uniemożliwia powrót do zdrowia po operacji,
• zakażenie w organizmie – wpływające na zwiększenia ryzyka infekcji w okolicy endoprotezy

Przeciwwskazania względne, wymagające przygotowania:

• cukrzyca,
• choroby serca,
• poważne choroby płuc,
• niektóre choroby układu kostno-stawowego

Należy pamiętać, że decyzję o kwalifikacji pacjenta do operacji podejmuje chirurg ortopeda.

Jak wygląda kwalifikacja do zabiegu?

Lekarz specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad z Pacjentem dotyczący stanu zdrowia, co stanowi kluczowe źródło informacji. Następnie przeprowadzane jest dokładne badanie fizykalne, w trakcie którego oceniana jest ruchomość stawu biodrowego oraz inne istotne parametry. Dodatkowo wykonuje się specjalistyczne badania obrazowe, najczęściej w postaci zdjęć RTG. Dzięki nim można dokładnie ocenić stopień zaawansowania choroby stawu biodrowego oraz zaplanować odpowiednio przedoperacyjne działania, takie jak dobór odpowiedniej wielkości protezy stawu biodrowego.

Pacjent, który został zakwalifikowany przez lekarza ortopedę do zabiegu endoprotezoplastyki stawu biodrowego, musi przejść przez kompleksowy proces przygotowawczy przed przyjęciem do szpitala. Ten proces przygotowawczy obejmuje:

• przeprowadzenie zalecanych badań laboratoryjnych
• wykonanie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej w celu oceny stanu zdrowia ogólnego
• uzyskanie zaświadczenia o stanie zdrowia od lekarza specjalisty medycyny rodzinnej oraz od innych specjalistów, którymi opiekuje się pacjent, na przykład kardiologa, pulmonologa itp.
• uzyskanie zaświadczenia od stomatologa potwierdzającego brak ognisk zapalnych w jamie ustnej. W niektórych przypadkach może być również konieczne wykluczenie ognisk zapalnych przez inne specjalistyczne konsultacje, takie jak laryngologa, ginekologa lub lekarza innej specjalności.

Przygotowanie i przebieg zabiegu

W dniu zabiegu lekarz anestezjolog przeprowadza dodatkową konsultację z pacjentem. Podczas tej rozmowy omawiane są szczegóły związane ze znieczuleniem. W przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego zazwyczaj stosuje się znieczulenie podpajęczynówkowe, co oznacza, że pacjent zostaje znieczulony od pasa w dół. Rzadziej, ale w niektórych przypadkach, może być stosowane znieczulenie ogólne.

Zabieg operacyjny przeprowadzany jest przez zespół lekarzy na sali operacyjnej przy użyciu zestawu narzędzi, dedykowanych do implantacji endoprotezy z dostępu przedniego.

W trakcie zabiegu usuwana jest zniszczona głowa kości udowej i zastępowana głową sztuczną osadzoną na trzpieniu endoprotezy, osadzanym w udzie. Zniszczona chrząstka panewki stawu biodrowego zastępowana jest elementem panewkowym osadzanym w miednicy.

Zalecenia po zabiegowe

Bezpośrednio po endoprotezoplastyce stawu biodrowego niezbędne jest korzystanie z kul lub balkonika oraz wykonywanie krótkich serii ćwiczeń (ustalonych z rehabilitantem), które mają na celu przyzwyczajenie pacjenta do nowej protezy. Pacjent pozostaje na oddziale pod stałą opieką lekarską przez kilka dni, po opanowaniu samodzielnego poruszania się pacjenci mogą wrócić do domu. Po opuszczeniu szpitala zalecana jest rehabilitacja pooperacyjna.