Choroba Parkinsona i leczenie DBS
Czym jest choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona jest przewlekłą i postępującą chorobą neurodegeneracyjną, która dotyka głównie układu nerwowego. Schorzenie charakteryzuje się utratą neuronów dopaminergicznych w części mózgu zwanej istotą czarną, co prowadzi do zmniejszenia poziomu dopaminy – kluczowego neuroprzekaźnika dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu.
Objawy choroby Parkinsona
Choroba Parkinsona objawia się na wiele różnych sposobów, zarówno poprzez symptomy motoryczne, jak i niemotoryczne.
Do najważniejszych objawów motorycznych należą:
- drżenie spoczynkowe – charakterystyczne drżenie rąk lub nóg, występujące w stanie spoczynku
- sztywność mięśniowa – napięcie mięśniowe prowadzące do ograniczenia ruchomości
- bradykinezja – spowolnienie ruchów oraz trudności w rozpoczęciu ruchu
- niestabilność posturalna – problemy z utrzymaniem równowagi i postawy ciała, co może prowadzić do upadków
Objawy niemotoryczne, które mogą występować, obejmują:
- zaburzenia snu,
- depresję,
- zaburzenia poznawcze,
- problemy z przewodem pokarmowym (np. zaparcia)
- zaburzenia węchowe.
Diagnostyka
Diagnostyka choroby Parkinsona opiera się głównie na ocenie klinicznej i wywiadzie medycznym. Nie istnieje jednoznaczny test diagnostyczny, który potwierdziłby chorobę Parkinsona. Neurolog dokonuje diagnozy na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych i wykluczeniu innych schorzeń o podobnych objawach.
Leczenie Choroby Parkinsona
Leczenie choroby Parkinsona jest złożone i zazwyczaj wymaga podejścia wielodyscyplinarnego. Najczęściej stosowane metody obejmują:
- farmakoterapia – leki zalecone przez lekarza są stosowane w celu zwiększenia poziomu dopaminy w mózgu lub imitowania jej działania
- rehabilitacja, takie jak terapie fizyczne, logopedyczne i zajęciowe pomagają pacjentom w radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami ruchowymi i funkcjonalnymi
- interwencje chirurgiczne – jedną z najnowocześniejszych i najbardziej skutecznych metod jest głęboka stymulacja mózgu (DBS)
Głęboka Stymulacja Mózgu (DBS)
Głęboka stymulacja mózgu (Deep Brain Stimulation) jest zaawansowaną metodą leczenia chirurgicznego, która zyskała popularność jako skuteczna opcja terapeutyczna dla pacjentów z zaawansowaną chorobą Parkinsona.
Jak działa Głęboka Stymulacja Mózgu (DBS)?
DBS polega na wszczepieniu elektrod do określonych obszarów mózgu, takich jak jądro niskowzgórzowe lub jądro wewnętrzne gałki bladej. Elektrody te są połączone z generatorem impulsów, umieszczonym pod skórą w okolicach klatki piersiowej. Generator ten wysyła impulsy elektryczne do mózgu, które modulują aktywność neuronalną w celu złagodzenia objawów ruchowych.
Wskazania do DBS
DBS jest zazwyczaj rozważane u pacjentów, którzy:
- mają zaawansowaną postać choroby Parkinsona, która nie reaguje już odpowiednio na leczenie farmakologiczne,
- doświadczają dużych wahań w ruchach oraz mimowolnych, niekontrolowanych ruchów spowodowanych stosowaniem lewodopy. Lewodopa to lek stosowany w chorobie Parkinsona. Działa jako prekursor dopaminy, co oznacza, że po wchłonięciu w organizmie jest przekształcana w dopaminę.
- są w dobrym stanie ogólnym zdrowia, bez poważnych przeciwwskazań do zabiegu chirurgicznego.
Kwalifikacja i przebieg zabiegu
- Przed zabiegiem przeprowadza się dokładne badania obrazowe mózgu (MRI, CT), aby precyzyjnie określić miejsce wszczepienia elektrod.
- Podczas zabiegu chirurg wszczepia elektrody do wybranych obszarów mózgu, a następnie wszczepia pod skórę generator impulsów.
- Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym.
- Po zabiegu konieczne jest dostosowanie parametrów stymulacji, co może wymagać kilku wizyt kontrolnych.
Kwalifikacja do zabiegu w ramach NFZ
Pacjenci, którzy kwalifikują się do otrzymania świadczenia, to osoby z trudnymi do kontrolowania schorzeniami, w tym:
- Ciężka, oporna na leczenie farmakologiczne choroba Parkinsona – wymagająca wysokich dawek leków, z minimalną reakcją na terapię i silnymi objawami ubocznymi.
- Dystonia pierwotna uogólniona – oporna na standardowe leczenie.
- Drżenie samoistne – trudne do leczenia tradycyjnymi metodami.
- Ból niepoddający się leczeniu – mimo zastosowania wszystkich dostępnych form terapii przeciwbólowej.
W Szpitalu św. Rafała leczenie Głęboką Stymulacją Mózgu (DBS) jest w pełni refundowane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ).
